ترتیب دندان در آوردن نوزاد و کودک چگونه است؟

پیدا شدن اولین جوانه و سفیدی در دهان کودک، یا به عبارتی دندان درآوردن نوزاد و کودک امری دوستداشتنی بوده و یکی از شیرین‌ترین اتفاقاتی است که پدر و مادر می‌توانند شاهد آن باشند. مراقبت‌ های لازم در این دوران را باید خیلی زود و از همان اوایل جوانه زدن شروع کرد. اما اغلب والدین تصورشان بر این است که چون این دندان‌ها دائمی نیستند و بالاخره یک روز خواهند ریخت نیاز به مراقبت ندارد، که تصور این امر اشتباه است.

عموما ترتیب دندان در آوردن با دندان‌های ثنایای پایین و بالا، دندان‌های ثنایای جانبی بالا و پایین، آسیای اول بالا و پایین، دندان‌های نیش بالا و پایین و در انتها آسیاهای دوم است که عموما قبل از رویش آنها، با ایجاد حس التهاب و تورم و ناراحتی در کودک همراه خواهد بود.

در این مقاله از مامابیبی مروری خواهیم داشت بر مراحل دندان در آوردن نوزاد و همچنین با استفاده از اطلاعات پزشکی بررسی می‌کنیم که چه روش‌ هایی برای کاهش درد دندان درآوردن نوزاد و کودک وجود دارد.

علائم دندان درآوردن نوزاد چیست؟

با قرار گرفتن نوزاد در محدوده سنی ۴ تا ۷ ماهگی، منتظر شاهده علائم دندان درآوردن نوزاد یا کودک خود باشید. این فرایند ممکن است باعث رنجش و بی‌قراری در او گردد.

جوانه زدن دندان‌های شیری با شکاف لثه شروع شده که معمولا از ۳ ماهگی آغاز می‌شود. اما در بعضی کودکان شروع آن باتاخیر همراه است و از ۱۲ تا ۱۴ ماهگی آغاز می‌شود. البته در موارد بسیار نادری یک نوزاد ممکن است با دندان شیری متولد شود. آگاهی از علایم و نشانه‌های دندان در آوردن نوزاد باعث می‌شود تا بتوانید در زمان مناسب اقدامات کافی را انجام دهید. برخی از این علائم عبارتند است از:

• سرازیر شدن و افزایش آب دهان کودکان و دست بردن بیش از حد به داخل دهان
• درد در ناحیه گوش یا گونه هنگام بیرون زدن دندان‌های آسیا
• امتناع از غذا خوردن به علت درد لثه
• بردن دست‌ها به داخل دهان
• تحریک‌های پوستی در اطراف دهان
• کم خوابی یا بی‌قراری به علت ناراحتی لثه

علاوه بر موارد بالا که به آن اشاره کردیم، برخی از علائم دیگر نیز می‌تواند بعضا در برخی از کودکان ایجاد شود. برخی از این عوامل شامل موارد زیر است.

• تب ۳۸.۳ درجه سلسیوس
• بهانه گیری طولانی مدت
• اسهال، سرفه و آبریزش بینی
• ضایعات و تحریکات پوستی روی بدن

دندان درآوردن نوزاد و کودک از فک بالا

به طور کل دندان‌های انسان شامل دو دسته دندان هستند. دندان‌های اولیه یا شیری و دندان‌های دائمی یا بالغ. این دندان‌ها به صورت مرحله به مرحله رشد می‌کنند. دندان‌های فک بالا اغلب به صورت قرینه و ۱ تا ۲ ماه بعد از رشد همان دندان روی فک پایین، بیرون می‌آیند.

ترتیب دندان در آوردن در همه نوزادان نمی‌تواند یکسان باشد و اغلب به صورت ژنتیکی، تغذیه و عادت خانوادگی است. در برخی از کودکان نیز، دندان درآوردن از فک بالا شروع می‌شود.

این مسئله جای نگرانی نیست و معمولا برای رشد اولین دندان تا ۱۳ ماهگی فرصت است. دندان درآوردن نوزاد و کودک از ۶ ماهگی آغاز و تا سن ۲ سالگی ادامه دارد. برای افرایش سرعت جوانه زدن دندان‌های کودکتان توصیه می شود لبنیات مانند ماست، خامه، پنیر و مواد کلسیم دار بیشتری به او بدهید.

نحوه مراقبت از دندان‌ های جدید در نوزادان

درست است که استفاده از مسواک و خمیر دندان برای کودکی که به تازگی دندان در آورده است، امری زودهنگام است، اما شما می‌توانید برای تمیزی، جلوگیری از رشد باکتری‌ها و رعایت بهداشت دندان‌ها حین دندان در آوردن نوزاد، از روش‌ های دیگری نیز استفاده کنید.

فراموش نکنید که مراقبت از دندان‌های شیری در کودکان زیر دو سال برای داشتن دندان‌های بدون نقص در بزرگسالی بسیار اهمیت دارد. برای این کار می‌توانید مراحل زیر را طی کنید.

• دست هایتان را به خوبی بشویید و با یک حوله تمیز خشک کنید.
• از یک گاز پانسمان ظریف نو و نرم برای پاک کردن لثه‌های کودک استفاده کنید.
• گاز را مرطوب کنید، دور انگشتتان بپیچید و خیلی آرام و با ملایمت روی لثه‌های کودک بکشید. بعد از غذا خوردن بهترین زمان برای این کار است.
• این کار را به آرامی انجام دهید تا هیچ زخم، خراشیدگی یا قرمزی به وجود نیاید.
• حداقل یک بار در روز این کار را تکرار کنید و هر بار از یک دستمال تمیز استفاده کنید.

پس از یک سالگی می‌توانید از مسواک مخصوص بچه‌ها که سر نرمی دارد، همراه با آب و کمی خمیر دندان که حاوی فلوراید نیست، دندان‌های کودک‌تان را تمیز کنید.

راهکار مناسب برای کاهش درد دندان در آوردن نوزاد

زمانی که دندان‌های نوزاد شروع به رویش کرده و از داخل لثه به بیرون می‌زند، معمولا در سنین ۶ تا ۲۴ ماهگی ایجاد می‌شود. در این مدت کودکان تمایل به قرار دادن اجسام در داخل دهان خود دارند تا از درد و تورم و ناراحتی‌شان کاسته شود.

در این رمینه به گفته متخصصین، راهکارهای فوق‌العاده‌ای برای کاهش درد دندان درآوردن نوزاد وجود دارد. یکی از این اعمال، مالیدن لثه کودک به آرامی و حرکت آن در طول لثه هاست. البته دقت کنید که حتما قبل از انجام این عمل دست‌های خود را به خوبی شسته باشید. خوشبختانه راه‌های دیگری نیز برای کاهش این درد و بی‌قراری نوزاد نیز وجود دارد که در ادامه به آن اشاره می‌کنیم.

• از کمپرس سرد و سرد کردن استفاده کنید

تورمی که در لثه‌ها ایجاد می‌شود از مهم‌ترین علت ناراحتی هنگام دندان درآوردن نوزاد و کودک است. در این مواقع، استفاده از کمپرس سرد راهکار فوق العاده‌ای در کاهش تورم است. پس بهتر است تا تعدادی حوله یا دستمال تمیز و مرطوب در یخچال نگهداری کنید و به آرامی روی لثه‌ها بمالید یا اینکه اجازه دهید نوزاد با نظارت کامل شما آن را بمکد. قرار دادن پستانک داخل یخچال و سرد کردن آن نیز می‌تواند به آرام شدن کودک کمک ‌کند.

در بازار حلقه‌های لاستیکی مخصوصی نیز برای این کار تولید شده که معمولا داخل آن مقداری آب وجود دارد و می‌توان آن را داخل یخچال قرار داد و سپس به نوزاد داد تا با جویدن آن منجربه آرامش او گردد. همچنین می‌توانید از صیفی‌جات بزرگ و سفت مثل هویج (به صورت پوست کنده) یا یک خیار بزرگ و سفت که قبلا سرد شده استفاده کنید. دقت کنید که این کار حتما با نظارت کامل انجام شود تا کودک منجر به خفگی نگردد.

• از بابونه کمک بگیرید

بابونه یک آرامبخش طبیعی است که باعث تسکین درد دندان می‌شود. برای کاهش درد دندان در آوردن نوزاد و کودک شما می‌توانید یک دمنوش بابونه‌ رقیق درست کنید و آن را در قالب‌های مکعبی یخ ریخته و در فریزر قرار دهید. هر بار که درد لثه‌ی کودک شما شروع شد یکی از آن‌ها را در یک کیسه‌ مطمئن قرار داده و به او بدهید تا بجود.

علاوه بر خنکی یخ، خواص بابونه هم به تسکین درد کودک کمک می‌کند. همچنین می‌توانید از عصاره آن استفاده کنید. به این صورت که ۱ یا ۲ قطره عصاره‌ بابونه روی انگشت خود بریزید و با آن لثه‌ کودک را ماساژ دهید تا درد تسکین پیدا کند.

در استفاده از اسانس‌های روغنی گیاهان دارویی برای کاهش درد دندان درآوردن نوزاد و کودک باید بسیار دقیق و محتاط باشید، زیرا این اسانس‌ها باید ابتدا کاملا رقیق شوند و سپس مورد استفاده قرار گیرند.