برفک دهان نوزاد چیست و چه عواملی باعث آن در کودکان و نوزادان می‌شود؟

اگر جز افرادی هستید که تازه مادر شده‌اید، حتما دغدغه‌های بیشماری دارید و همیشه نگران سلامت نوزادتان هستید. در این شرایط مطمئنا با کوچکترین علامتی مانند برفک نوزاد نگران می‌شوید و نمی‌دانید که به منظور درمان آن چه کاری انجام دهید. در این مقاله از وب‌سایت مامابیبی قصد داریم که برفک دهان نوزاد، علل ایجاد و روش های درمان برفک دهان نوزاد را توضیح دهیم.

برفک نوزاد چیست و علت برفک دهان نوزاد چیست؟

برفک یک عفونت شایع در دهان نوزادان است. این بیماری توسط قارچی مانند قارچ کاندیدا آلبیکنس ایجاد می‌شود. اگر چه ممکن است تحریک‌کننده و دردناک باشد، اما قابل درمان است. موجودات مخمری در قسمت‌های مختلف بدن به طور طبیعی زندگی می‌کنند و به طور معمول هیچ علامتی ایجاد نکرده و موجب ابتلا به هیچ نوع بیماری نمی‌شوند. با این حال اگر در شرایطی خاص، تعداد این مخمر‌ها  از حد بگذرد یا سیستم ایمنی بدن نتواند با آن‌ها مقابله کند، ممکن است نوزاد دچار برفک دهان و بروز علائم مربوط به آن شود.

البته این مخمر‌ها یا کاندیداها می‌توانند زیر پوشک و همچنین سایر نواحی مرطوب مانند زیر چانه برفک ایجاد کنند. حتی می‌توانند نوک سینه‌های مادران شیرده را تحت تأثیر قرار داده و در این نواحی برفک و التهاب ایجاد کنند.

علائم و نشانه‌ های برفک دهان نوزاد چیست؟

نوزادان ممکن است علائم کاندیدا را در بدو تولد یا بلافاصله پس از آن داشته باشند. برفک اغلب در چند هفته یا چند ماه اول زندگی در دهان ظاهر می‌شود. اگر نوک سینه‌های مادر شیرده تحت تاثیر قرار گیرد، عفونت ممکن است به نوزاد منتقل شود. مشخص نیست که چرا برخی از نوزادان دچار علائم می‌شوند، در حالی که برخی دیگر این علائم را ندارند.

آبریزش از دهان، شایع‌ترین عفونت قارچی دهان در نوزادان و کودکان و علت اصلی ایجاد برفک نوزاد است. اگر چه علائم برفک نوزادان معمولا جدی نیست، اما می‌تواند باعث تحریک و ناراحتی کودکان شده و تغذیه را با مشکل روبرو کند. اگر نوزادی به برفک دهان مبتلا شود، معمولا بثورات ریز جوش مانند سفید رنگی روی زبان و اطراف دهان و سایر نواحی مرطوب نوزاد ایجاد می‌شود.

مقدار کمی از قارچ کاندیدا به طور معمول در دهان زندگی می‌کنند و معمولا توسط سیستم ایمنی و واکنش سایر میکروب‌های موجود در دهان سرکوب می‌شوند. با این حال، زمانی که سیستم ایمنی بدن نوزادان ضعیف‌تر باشد، قارچ‌ها می‌توانند رشد کنند و منجر به ایجاد زخم‌ها و ضایعات در دهان و زبان شوند.

برفک دهان معمولا در نوزادان ایجاد می‌شود، زیرا سیستم ایمنی آن‌ها هنوز بالغ نشده است. در واقع بدن نوزادان، توانایی کمی برای مقاومت در برابر عفونت و از بین بردن قارچ دارد. به همین دلیل به برفک نوزاد مبتلا می‌شود. عفونت برفک دهان معمولا پس از درمان با آنتی بیوتیک رخ می‌دهد، زیرا مصرف آنتی بیوتیک‌ها تعداد باکتری‌های سالم در دهان را کاهش می‌دهند و این شرایط باعث تکثیر قارچ‌ها و بروز بیماری می‌شود.

به طور کلی علائم برفک دهان نوزاد شامل موارد زیر هستند:

• لکه‌های سفید روی سقف دهان، داخل گونه‌ها و روی زبان ظاهر می‌شوند.
• در زیر ضایعات سفید، معمولا بافت قرمزی وجود دارد که به راحتی خونریزی می‌کنند.
• ممکن است قرمزی و التهاب در اطراف لکه‌ها وجود داشته باشد.
• برفک‌های دهان معمولا دردناک هستند.
• گوشه‌های دهان ممکن است ترک بخورند.
• تکه‌های سفید شبیه شیر در اطراف زبان داخل دهان و اطراف دهان به چشم می‌خورد، اما نمی‌توان آن‌ها را پاک کرد.

آیا برفک دهان کودک و نوزاد خطرناک است؟

ابتلا به برفک دهان نوزادان معمولا خطر‌ناک نیست و با درمان‌های پزشکی و البته خانگی قابل درمان است. البته نوزادان مبتلا به برفک دهان معمولا هنگام خوردن شیر و سایر مواد غذایی دچار سوزش دهان و ناراحتی‌های متعاقب آن می‌شوند.

راه‌ های درمان برفک دهان نوزاد و کودک کدامند؟

بدون درمان، تعداد و اندازه ضایعات به آرامی افزایش پیدا می‌کنند. حتی در برخی شرایط با درمان هم از بین نمی‌روند. بسیاری از نوزادان از برفک دهان ناراحت نمی‌شوند، اما این لکه‌های سفید رنگ معمولا تحریک‌کننده و دردناک هستند. به ویژه هنگام تغذیه، درد و سوزش در دهان ایجاد می‌شود. گاهی اوقات، پزشک قطره یا ژلی ضد برفک را تجویز می‌کند که باید در داخل دهان ریخته شود، به شکلی که تمام سطح دهان را بپوشاند.

اگر نوزاد شیر می‌خورد، نوک سینه‌های مادر ممکن است نیاز به درمان همزمان داشته باشد تا از انتقال عفونت به نوک سینه‌ها جلوگیری شود. از آنجایی که برفک دهان ممکن است باعث بروز اختلالاتی در تغذیه نوزاد شود، در صورت ادامه دار شدن باید به پزشک مراجعه کرد. البته استفاده از قطره نیستاتین باعث از بین رفتن برفک لب، برفک پوشک و برفک دهان نوزادان می‌شود.

درمان خانگی برفک دهان نوزاد چگونه است؟

بسته به سن نوزاد، پزشک ممکن است از درمان‌ های خانگی برای درمان برفک نوزاد استفاده کند. اضافه کردن لاکتوباسیل‌ها به رژیم غذایی یکی از را‌ه‌ های درمان طبیعی برفک دهان نوزاد است. این لاکتو باسیل‌ها در ماست وجود دارند و باید در دهان نوزادان ریخته شوند. لاکتوباسیل ها‌ی موجود در ماست باکتری‌های “خوب” دهان را افزایش داده و به خلاص شدن از شر قارچ‌ها کمک می‌کند.

البته مکمل‌های مناسب ضد برفک نوزادان نیز در بازار وجود دارند که به راحتی می‌توانید آن‌ها را تهیه کنید و برفک دهان را درمان کنید. دارو‌های دیگری مانند عصاره دانه گریپ فروت، روغن نارگیل، بنفشه، روغن درخت چای و جوش شیرین برای درمان برفک دهان در نوزادان پیشنهاد شده است.

با این حال، به عنوان مثال، عصاره دانه گریپ فروت حاوی مواد اضافی است که ممکن است حتی در بزرگسالان بی‌خطر نباشد. به همین دلیل برای استفاده از درما‌ن‌های طبیعی نیز باید با پزشک کودکان مشاوره شود، چرا که دارو‌های طبیعی هم حاوی مواد شیمیایی هستند. به همین دلیل مهم است که قبل از دادن هر نوع دارویی به نوزاد با پزشک مشورت کنید.

جوش شیرین برای برفک دهان نوزاد

برفک دهان در نوزادان اغلب در عرض ۲ هفته ناپدید می‌شود و ممکن است به والدین یا مراقبان توصیه شود که عفونت را بدون استفاده از دارو کنترل کنند. البته استفاده از جوش شیرین برای درمان برفک نوزاد در برخی از شرایط توصیه می‌شود که البته بدون عوارض نیست و باید با مشورت پزشک انجام شود.

تشخیص برفک دهان نوزاد چگونه است؟

به منظور تشخیص برفک دهان، پزشک نوزاد را معاینه می‌کند و به دنبال نشانه‌های آشکار برفک می‌گردد. گاهی اوقات، برای تشخیص برفک ممکن است نیاز به انجام سوآپ و یا گرفتن نمونه از بافت عفونی وجود داشته باشد. اگر شواهدی از عفونت کاندیدا مشاهده شود، نمونه برای تایید تشخیص، کشت داده شود.

روش‌ های جلوگیری از ابتلا به برفک دهان نوزاد کدامند؟

اگر خانمی در دوران بارداری دچار عفونت قارچی واژن شد، باید با پزشک مشورت کند. اگر عفونت قارچی واژن از بین نرود، ممکن است در حین زایمان به نوزاد منتقل شود. علائم این عارضه شامل خارش واژن و ترشحات سفید پنیری است.

زنانی که در دوران شیردهی دچار ترشح یا درد از نوک پستان می‌شوند، باید به پزشک خود اطلاع دهند تا از نظر وجود عفونت قارچی در نوک سینه‌ها معاینه شوند، چرا که این حالت باعث بروز برفک دهان نوزادان می‌شود.

به منظور درمان و جلوگیری از ابتلا به برفک دهان، هنگام شیردهی، باید از پد‌های سینه‌ای استفاده کنید که لایه پلاستیکی ندارند، چرا که وجود پلاستیک و گرمای ناشی از آن می‌تواند باعث رشد کاندیدا شود. اگر می‌خواهید ریسک ابتلا به برفک دهان نوزاد را کم کنید، حتما نوک پستانک‌ها و بطری‌های شیر‌ را استریل کنید.

برخی از مطالعات نشان داده‌اند که کاندیدا روی پستانک‌ها، به ویژه پستانک‌های لاتکس، زیاد هستند و به راحتی رشد می‌کنند.